پایگاه قرآنی-فرهنگی دارالقرآن

وَ مِنَ الْنَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتغَآءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ


و از مردم کسی است که برای کسب خشنودی خدا، جان خود را می ‏فروشد و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.


ابن‏ ابی ‏الحدید که از علمای قرن هفتم اهل‏ سنّت است، در شرح نهج‏ البلاغه خود آورده است: تمام مفسّران گفته‏ اند این آیه درباره علی‏ بن‏ ابی‏طالب علیه السلام نازل شده است که در لیلةالمبیت در بستر رسول خدا صلی الله علیه وآله خوابید و این موضوع در حدی از تواتر است که جز کافر یا دیوانه آنرا انکار نمی‏کند. [595]
مشرکانِ مکّه، قرار گذاشتند از هر قبیل ه‏ای یک نفر را برای کشتن پیامبر صلی الله علیه وآله انتخاب کنند و آن حضرت را دسته جمعی از بین ببرند تا بنی‏ هاشم به خون خواهی او قیام نکنند و با این عمل از دعوت پیامبر راحت شوند. پیامبر صلی الله علیه وآله از نقشه‏ ی آنان با خبر شد و علی علیه السلام برای اینکه پیامبر به سلامت از مکّه خارج شود، در بستر ایشان خوابید و این آیه در شأن آن حضرت نازل گردید. [596]
همین که علی علیه السلام در آن شب خطرناک به جای پیامبر خوابید، خداوند به دو فرشته‏ ی خود، جبرئیل و میکائیل فرمود: کدامیک از شما حاضرید فدای دیگری شوید؟! هیچکدام از آنها حاضر نشدند. خداوند فرمود: اینک مشاهده کنید که چگونه علی‏ بن‏ ابی‏طالب علیه ا السلام حاضر است جان خود را فدای رسول خدا کند.
گاهی باید برای احیای یک معروف و یا محو یک منکر، جان را تسلیم کرد. حضرت علی علیه السلام فرمودند: کسی که در راه امر به معروف و نهی از منکر کشته شود، یکی از مصادیق این آیه است. [597]
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
595) شرح نهج‏البلاغه، ج‏13، ص‏262.
596) بسیاری از علمای اهل سنّت، به این فضیلت علی علیه السلام اقرار کرده‏اند که علاّمه امینی »ره« در الغدیر )ج‏2، ص 48) آنان را نام برده است، از آن جمله امام احمدحنبل، در مسند خود )ج‏1، ص‏348) می‏باشد. صاحب تفسیر اطیب‏البیان می‏نویسد: در کتاب غایةالمرام، بیست حدیث آمده که نُه حدیث از علمای اهل سنّت و یازده حدیث از علمای شیعه است و این آیه را درباره‏ی فداکاری حضرت علی علیه السلام دانسته‏اند. در تاریخ طبری، )ج‏2، ص‏373) نیز که از نوشته‏های قرن سوم است، ماجرای خوابیدن حضرت علی علیه السلام در بستر رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل شده است. همچنان که تاریخ یعقوبی )ج‏2، ص‏39) موضوع را به صراحت بازگو می‏نماید. در شرح نهج‏البلاغه ابن‏ابی‏الحدید )ج‏4، ص‏73) آمده است: معاویه چهار هزار درهم پول داد تا بگویند این آیه در شأن ابن‏ملجم نازل شده است!. تفسیر نمونه، ج‏2، ص‏49.
597) تفسیر صافی، ج‏1، ص‏241.

1- نااهل، حرفش زیباست وانسان را به تعجّب وا می‏ دارد، ولی مؤمن، عملش دنیا را متعجّب می‏کند. «من‏النّاس مَن یعجبک قوله»، «من‏النّاس مَن یشری نفسه»
2- یاد ایثارگران را زنده بداریم. «من الناس من یشری»
3- پیش مرگِ اولیای خدا شدن، یک ارزش است. «من الناس من یشری»
4- بزرگ‏ترین سود آن است که انسان بهترین متاع را که جان اوست به خالق خود بفروشد، آن هم نه برای بهشت و یا نجات از دوزخ، بلکه فقط برای کسب رضای او. «ابتغاء مرضات اللّه»
5 - در راه خدا، استقبال از خطر و آمادگی برای جانفشانی همچون دریافت خطر است. با توجّه به شأن نزول آیه، ستایش از کسی است که جان خود را در معرض خطر قرار داد، هرچند حادثه‏ ای اتفاق نیفتاد. «من یشری نفسه...»
6- رأفت خداوند، بهترین پاداش است. خداوند برای هرکاری پاداشی قرار داده است، امّا در این آیه می‏ فرماید: خداوند رئوف است. «اللّه رئوف بالعباد»

http://qaraati.ir